BCAA’NIN ÖNEMİ
Günümüzde bir atlet, geniş çaplı araştırma yapabilir ve farklı takviyeler hakkında çok sayıda bilgiyi keşfedebilir. Ama yine de en önemli ve saygı gören temel takviyeler protein, kreatin ve amino asit gibi önemli ürünlerdir.
Her sporcu, daha büyük, daha hızlı ve güçlü olmak için egzersiz yapar. Herkes kendine yeni bir performans düzeyi yakalamak için özen gösterir ve bazen takviye gıda almakta önemlidir. Günümüzde bir atlet, geniş araştırma yapabilir ve farklı takviyeler hakkında çok sayıda bilgiyi keşfedebilir; ancak protein, kreatin ve amino asit gibi en önemli ve saygı gören temel gıda takviyeleri çoğu insan tarafından bilinmektedir. Amino asitler, özellikle dallı zincirli amino asitler (BCAA lar) bunlardan farklı değildir.
BCAA’LAR
BCAA, dallı zincirli amino asit olarak adlandırılan 10 esansiyel aminoasitten valin, lösin ve izolösin amino asitlerinden oluşan üçlüdür. BCAA, kas proteinlerinin yaklaşık 3/1’ini oluşturmaktadır. Bu 3 aminoasit kas büyümesi ve toparlanmasında anahtar konumundadır. BCAA’lar protein içeren gıdalar ve özellikle de tavuk, kırmızı et, somon, yumurta ve whey proteininde bulunurlar.
Aminoasitlerin büyük bölümü karaciğerde metabolize edilirken BCAA’lar büyük oranda kas dokusunda metabolize edilir. Yani kaslarımız bu aminoasitleri kullanarak enerji yani ATP üretebilir. BCAA’lardan lösin kas protein sentezini başlatmak için en önemli aminoasittir.
Tüm BCAA ürünlerini incelemek için Tıklayınız.
BCAA’NIN FONKSİYONLARI NELERDİR?
- VALINE, LEUCINE, ISOLEUCINE gibi çift zincirli amino asitlere verilen isimdir.
- Bunların moleküler özelliklerinin temeli çekirdeğin çeşitli zincirlerle zenginleştirilmiş olmasına bağlıdır.
- Esansiyel amino asit tanımı vücudumuzun üretemediği ve dışarıdan almak zorunda olduğumuz amino asitler anlamına gelir.
- Bu üç amino asit çok fazla hidrofobiktir içersine fazla miktarda su kabul etmeyen) ve proteinlerin iç yapılarında bulunur.
- Bu üç amino asitte benzer yapılara ve görevlere sahiptir.
Valin (Valine)
Bir temel amino asittir ve vücutta üretilmez. BCAA grubunun bir üyesidir. Kaslarda yüksek yoğunlukta bulunur. Uyarıcı etkisi vardır ve kas metabolizması, kasların onarımı, dokuların gelişmesi-büyümesi, vücuttaki nitrojen (azot) dengesinin kurulması için gereklidir. Hepatik ensefalopati, alkol ilişkili beyin hasarı ve dejeneratif sinirsel hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Eksikliği MSUD (Akçaağaç şurubu kokusunda idrar atma) ve sinirlerin dış kılıfınının (miyelin) olumsuz etkilenmesi şeklinde kendini gösterebilir. Vücut geliştiriciler ve kaslarını geliştirmek isteyenlere özellikle tavsiye edlmektedir. Doku iyileştirici ve enerji verici etkileri vardır. Diğer iki BCAA grubu amino asitle beraber dengeli olarak alınmalıdır. Mandıra ürünleri (süt, yoğurt, peynir vs.), et, mantarlar, soya fasulyesi, hububatlar ve yer fıstığı değişik oranlarda bu amino asiti içermektedir.
Lösin (Leucine)
Bir temel amino asittir ve vücutta üretilmez. BCAA grubunun bir üyesidir. Lösin içeren ek gıdalar geniş ölçüde vücut geliştiriciler ve atletler tarafından kaslarını geliştirmek için kullanılırlar. Bu amino asitin eksikliğinde hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) semptomları belirebilir ve ayrıca baş dönmesi, yorgunluk, baş ağrısı ve alınganlık da bu amino asitin eksiklik belirtileridir. Lösin diğer iki BCAA grubu amino asitlerle beraber dengeli olarak alınmalıdır. Proteinli yiyeceklerde, kahverengi pirinç, fındık, fıstık, ceviz gibi kabuklu yemişlerde ve bütün (tam) buğdayda değişik oranlarda bulunur.
İzolösin (Isoleucine)
Bir temel amino asittir ve vücutta üretilmez. BCAA grubunun bir üyesidir. İzolösin de diğer iki BCAA grubu amino asit gibi kasları güçlendirmek (fiziksel egzersizden sonra), hemoglobin üretimi, kan şekerini düzenlemek ve enerji seviyesini ayarlamak için gereklidir. Eksikliği baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, depresyon ve alınganlık gibi semptomlara yol açabilir. Bu amino asit fiziksel ve zihinsel hastalığı olanlarda da yetersiz durumdadır. İzolösin de diğer iki BCAA grubu amino asitlerle beraber dengeli olarak alınmalıdır. Yoğun sportif aktivite içinde olanlar ile yüksek irtifa ve rakımlarda çalışanlar veya yaşayanlar için özellikle tavsiye edilmektedir. Badem, mahun cevizi, tavuk, yumurta, balık, mercimek, karaciğer ve et çeşitli oranlarda bu amino asiti içermektedir.
Ne Zaman ve Nasıl Alınmalı?
BCAA antrenman öncesi ve sonrasında kullanmak performansınızın artmasına ve yorgunluğun giderilmesine yardımcı olacaktır. BCAA antrenmandan hemen sonra ya da antrenman sonrası bir öğünle beraber tüketmek kortizol seviyelerini düşürüp (kortizol kaslara zarar verir) kaslardaki BCAA seviyelerinin daha hızlı bir şekilde telafi edilmesini sağlayacaktır.
BCAA tercihe bağlı olarak spor sırasında da kullanılabilir. Spor sırasında birşeyler yemek veya içmek performansı düşürdüğü için çok fazla önerilen bir kullanım şekli değildir.
Sonuç; BCAA lar ile takviye alımı hem kuvvet hem de kas gücünde ölçülebilir kazançlar sağlayabilir. Dal zincir amino asidi bir egzersiz öncesi ve sonrasında almak performansı artıracak ve yorulmayı geciktirecektir. Vücudunuz BCAA ları üretemediğinden, diyetinizde BCAA içeren gıdaları tüketmeniz kas artışınıza yardımcı olacaktır. Atletlerin bakış açısı ile , BCAA nın vücudumuzda ki kası değil yağı yakmasına izin veren anabolik ajanlar olarak işlev gördüğü biliniyor. Bir çok sebeple dal zinciri amino asitler kas kütlesi arttırmak isteyenler için çok önemli takviyeci gıdadır.